Karaciğer Kanseri Cerrahisi

Cevap: Sağlıklı ve sirotik olmayan bir karaciğerde, geride en az %25-30’luk sağlıklı bir doku kalacak şekilde rezeksiyon yapılabilir. Bu, karaciğerin yaklaşık %70-75’inin güvenle çıkarılabileceği anlamına gelir.

Cevap: Evet, radyofrekans ablasyon (RFA), mikrodalga ablasyon, kemoembolizasyon (TACE) gibi cerrahi dışı yöntemler de mevcuttur. Ancak bu yöntemler genellikle ameliyat şansı olmayan veya çok küçük tümörleri olan hastalar için kullanılır. Kür (tam şifa) için altın standart, cerrahi rezeksiyondur.

Cevap: Bu, sirozun evresine ve karaciğerin kalan fonksiyonel kapasitesine bağlıdır. Erken evre sirozda (Child-Pugh A), karaciğerin fonksiyonları yeterliyse, sınırlı rezeksiyonlar yapılabilir. İleri evre sirozda ise rezeksiyon sonrası karaciğer yetmezliği riski çok yüksek olduğu için genellikle ameliyat önerilmez; bu hastalarda karaciğer nakli bir seçenek olabilir.

Cevap: Hayır. Görüntüleme yöntemleri (Tomografi, MR) ile tipik bir karaciğer kanseri veya metastazı saptandıysa ve hasta ameliyata uygunsa, biyopsiye gerek kalmadan doğrudan ameliyat planlanabilir. Biyopsi, iğne yoluyla tümörün yayılma (tümör ekimi) riski taşıdığı için, sadece tanı belirsiz olduğunda veya hasta ameliyat edilemeyecek durumdaysa kemoterapi için tanı koymak amacıyla yapılır.

Cevap: Kist hidatik cerrahisinin en önemli riski, ameliyat sırasında kistin patlayarak içindeki parazitlerin karın içine yayılması ve hastalığın nüksetmesidir (tekrarlaması). Bu nedenle ameliyat, kistin etrafı özel solüsyonlarla ıslatılmış kompreslerle kapatılarak ve kist içeriği özel aletlerle aspire edilerek büyük bir titizlikle yapılmalıdır. Bu, cerrahi tecrübe gerektirir.

Cevap: Açık bir karaciğer ameliyatı sonrası tam toparlanma 6-8 hafta sürebilir. Laparoskopik veya robotik cerrahi sonrası ise bu süre çok daha kısadır ve hastalar genellikle 2-4 hafta içinde günlük aktivitelerine büyük ölçüde dönebilirler.

Cevap: Kesinlikle hayır. Karaciğeriniz büyük bir ameliyat geçirmiş ve kendini yenileme sürecindedir. Alkol, karaciğer için doğrudan toksik bir maddedir. Karaciğer ameliyatı sonrası ömür boyu alkolden uzak durulması şiddetle tavsiye edilir.

Cevap: Bu süreç, ameliyat sonrası belirli aralıklarla yapılan kan testleri (karaciğer fonksiyon testleri) ve görüntüleme yöntemleri (Tomografi veya MR) ile takip edilir. Bu tetkiklerde hem karaciğer fonksiyonlarının düzeldiği hem de hacminin arttığı objektif olarak görülür.

Cevap: Eskiden evet, ancak artık değil. Özellikle kolon kanseri gibi bazı kanser türlerinde, hastalık sadece karaciğere sıçramışsa ve başka bir yerde yayılım yoksa, bu durum “evre 4” olarak kabul edilse de, karaciğerdeki metastazların cerrahi olarak tamamen temizlenmesiyle tam kür elde etmek mümkündür. Bu, modern onkolojinin en büyük başarılarından biridir.

Cevap: İyileşme döneminde protein açısından zengin, dengeli ve sağlıklı bir diyet önerilir. Karaciğeriniz kendini yeniledikten sonra genellikle çok kısıtlayıcı bir diyete gerek kalmaz. Ancak işlenmiş gıdalardan, aşırı yağlı yiyeceklerden ve alkolden kaçınmak genel sağlığınız için her zaman faydalıdır.

Cevap: Evet, bu modern karaciğer cerrahisinin en önemli gelişmelerinden biridir. Bu duruma ‘Portal Ven Embolizasyonu (PVE)’ adı verilen bir işlem uygulanır. Ameliyattan birkaç hafta önce, anjiyografi ile girilerek çıkarılacak olan karaciğer kısmının kan damarı (portal ven) tıkanır. Bu sayede kan akımı, vücutta kalacak olan sağlıklı karaciğer tarafına yönlendirilir. Bu taraf, birkaç hafta içinde hızla büyüyerek (hipertrofi) ameliyat için güvenli boyuta ulaşır. Bu teknik, eskiden ameliyat edilemez denen birçok hastaya şans tanımaktadır.

Cevap: Karaciğerin her iki lobunda da (sağ ve sol) çok sayıda metastaz olduğunda ve tek seferde çıkarılamayacak durumlarda uygulanan bir stratejidir. İlk ameliyatta bir taraftaki tümörler temizlenir. Karaciğerin kendini yenilemesi beklendikten (ve bazen PVE uygulandıktan) sonra, ikinci bir ameliyatla diğer taraftaki tümörler temizlenir.

Cevap: Karaciğer kanlanması çok zengin bir organdır ve büyük rezeksiyonlarda kanama riski vardır. Ancak modern cerrahi teknikler, damar mühürleme cihazları ve tecrübeli anestezi ekibinin uyguladığı özel yöntemler (düşük santral venöz basınç gibi) sayesinde kan nakli ihtiyacı belirgin şekilde azalmıştır. Yine de her ihtimale karşı kan hazırlığı mutlaka yapılır.

Cevap: Karaciğerin kesilen yüzeyinden veya safra yolu bağlantılarından karın içine safra sızmasıdır. Belirtileri arasında karın ağrısı, ateş, bulantı ve karına konulan drenden safralı (yeşil-sarı renkte) sıvı gelmesi yer alır. Çoğu safra kaçağı, drenlerin yerinde bırakılması veya endoskopik (ERCP ile stent takılması) yöntemlerle tedavi edilebilir.

Cevap: Ameliyat sonrası karaciğer yetmezliği, en ciddi ancak en nadir görülen komplikasyondur. Riski en aza indirmek için ameliyat öncesi hastanın karaciğer fonksiyonları ve geride kalacak karaciğer hacmi çok detaylı hesaplanır. Tecrübeli merkezlerde bu risk %1-2’nin altındadır.

Cevap: Evet, karaciğer diyaframın hemen altında olduğu için, büyük karaciğer ameliyatları sonrası sağ akciğer tabanında bir miktar sıvı toplanması sıkça görülür. Genellikle bu sıvı kendiliğinden emilir, nadiren boşaltılması gerekebilir.

Cevap: AFP, primer karaciğer kanseri (HCC) için bir tümör belirtecidir. HCC hastalarının yaklaşık yarısında kanda yükselir. Tanıdan çok, tedaviye yanıtın ve hastalık takibinin değerlendirilmesinde kullanılır.

Cevap: Çünkü bağırsaklardan gelen kan, portal ven aracılığıyla filtrelenmek üzere doğrudan karaciğere gider. Bu nedenle, bağırsak duvarından kan dolaşımına karışan kanser hücrelerinin ilk durağı ve yerleştiği yer genellikle karaciğer olur.

Cevap: Hayır. Karaciğer hemanjiyomu tamamen iyi huylu bir damar yumağıdır ve kansere dönüşme potansiyeli yoktur. Genellikle tedavi gerektirmez ve sadece takip edilir.

Cevap: Ameliyat sonrası ağrı, genellikle sırtınıza yerleştirilen ince bir kateterle yapılan “epidural analjezi” veya sizin kontrolünüzde olan bir düğmeye basarak damardan ağrı kesici almanızı sağlayan “hasta kontrollü analjezi (PCA)” cihazları ile çok etkin bir şekilde kontrol altına alınır.

Cevap: İlk 1-2 gün hafif ateş, vücudun cerrahiye verdiği normal bir yanıt olabilir. Ancak devam eden veya yüksek ateş, bir enfeksiyonun (akciğer, yara yeri, karın içi) belirtisi olabilir ve araştırılması gerekir.

Cevap: Dinamik (ilaçlı) Tomografi (BT) veya MR gibi ileri görüntüleme yöntemleri, lezyonun kanlanma özellikleri ve yapısına bakarak büyük oranda ayrım yapabilir. Şüphe devam ederse biyopsi gerekebilir.

Cevap: Genellikle rutin bir takviyeye gerek yoktur. Ancak dengeli beslenemeyen veya büyük ameliyat geçiren hastalarda, kan testleri ile kontrol edilerek eksiklik saptanırsa vitamin takviyesi yapılabilir.

Cevap: Ameliyat öncesi sarılığı olan hastalarda, safra asitlerinin kanda birikmesine bağlı kaşıntı olabilir. Ameliyatla sarılık düzeldiğinde bu kaşıntı da geçer. Ameliyat sonrası kullanılan bazı ağrı kesiciler de nadiren kaşıntıya neden olabilir.

Cevap: Çok küçük ve aktif olmayan kistlerde veya ameliyat riski çok yüksek hastalarda denenebilir. Ancak kistin büyümesini durdurmak ve nüks riskini azaltmak için en etkili tedavi, cerrahi ile birlikte ameliyat öncesi ve sonrası kullanılan antiparaziter ilaçlardır (albendazol).

Cevap: Bu, kist içeriğinin kana karışmasıyla oluşabilecek ciddi bir alerjik reaksiyondur. Bu riski önlemek için ameliyat, kist etrafı özel maddelerle korunarak ve kist içeriği dikkatlice boşaltılarak yapılır. Tecrübeli ellerde bu risk son derece düşüktür.

Cevap: Laparoskopik ameliyatlarda karnı şişirmek için kullanılan karbondioksit gazının, diyafram sinirini uyarması sonucu omuza yansıyan ağrı hissedilebilir. Bu çok yaygın ve geçici bir durumdur, birkaç gün içinde kendiliğinden geçer.

Cevap: Ağrınızın geçtiği, rahatça hareket edebildiğiniz ve ağrı kesici kullanmadığınız zaman, genellikle laparoskopik cerrahi sonrası 2-3 hafta, açık cerrahi sonrası 4-6 hafta içinde araba kullanmaya başlayabilirsiniz.

Cevap: Taburcu olurken yara yerleriniz genellikle su geçirmez bantlarla kapatılır. Bu bantlarla duş alabilirsiniz. Size belirtilen sürede bu bantları çıkarmanız veya kontrolde bizim tarafımızdan çıkarılması istenir. Yara yerini temiz ve kuru tutmak önemlidir.

Cevap: Fiziksel olarak kendinizi iyi hissettiğinizde ve enerjiniz yerine geldiğinde, genellikle 4-6 hafta sonra cinsel aktiviteye dönebilirsiniz.

Cevap: Ameliyat sonrası ilk haftalarda bir miktar kilo kaybı normaldir. İyileşme süreci tamamlanıp normal beslenmeye başladığınızda kilonuzun stabilize olması beklenir.

Cevap: Yara izinin tam olarak son halini alması 6 ay ila 1 yıl sürebilir. İlk başlarda kırmızı ve kabarık olan iz, zamanla solarak daha belirsiz hale gelir.

Cevap: Kan testleri; karaciğer fonksiyonlarınızı (ALT, AST, Bilirubin, Albümin), pıhtılaşma durumunuzu (INR), böbrek fonksiyonlarınızı, kan sayımınızı ve enfeksiyon belirteçlerinizi takip etmek için hayati bilgiler sunar. İyileşme sürecinizi yakından izlememizi sağlar.

Cevap: Bu, tümörlerin sayısından çok, geride yeterli hacimde ve fonksiyon gören sağlıklı karaciğer dokusu bırakılıp bırakılamayacağına bağlıdır. Bazen çok sayıda tümör olsa bile, bunlar karaciğerin tek bir lobunda toplanmışsa, o lobun çıkarılmasıyla tam temizlik sağlanabilir.

Cevap: Bu, kanser tedavisi gören birçok hastanın yaşadığı gerçek bir endişedir. Kontrol taramaları yaklaştıkça artan bu korkuyla başa çıkmak için; bunun normal olduğunu kabul etmek, endişelerinizi doktorunuzla ve sevdiklerinizle paylaşmak, meditasyon ve gevşeme tekniklerini denemek ve gerekirse profesyonel destek almak faydalıdır.

Cevap: Parasetamol, normal dozlarda kullanıldığında karaciğer için güvenli bir ağrı kesicidir. Ancak yüksek dozlarda (günde 4 gramdan fazla) alınması veya alkolle birlikte kullanılması ciddi karaciğer hasarına yol açabilir. Ameliyat sonrası ağrı için doktorunuzun önerdiği dozda güvenle kullanabilirsiniz.

Cevap: Non-steroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) olarak bilinen (ibuprofen, naproksen, diklofenak içeren) ağrı kesiciler, kanama riskini artırabildiği ve böbrek fonksiyonlarını etkileyebildiği için genellikle büyük ameliyatlar sonrası önerilmez.

Cevap: Bazı kemoterapi ilaçları karaciğer fonksiyon testlerinde geçici yükselmelere neden olabilir. Onkoloji doktorunuz, bu durumu yakından takip ederek gerekirse doz ayarlaması yapar. Ciddi ve kalıcı hasar nadirdir.

Cevap: Rezeksiyon, karaciğerin hastalıklı kısmının çıkarılıp sağlıklı kısmının bırakılmasıdır. Karaciğer nakli ise, hastalıklı karaciğerin tamamen çıkarılıp yerine bir donörden (canlı veya kadavra) alınan sağlıklı bir karaciğerin veya bir parçasının takılmasıdır. Nakil, genellikle tüm karaciğerin siroz gibi bir hastalıkla tutulduğu ve rezeksiyon şansı olmayan durumlarda uygulanır.

Cevap: Bu, karaciğer nakil merkezleri tarafından değerlendirilen bir konudur. Verici olmak için kan grubunun uyumlu olması, 18-60 yaş arasında olunması ve herhangi bir ciddi kronik hastalığın (kanser, kalp hastalığı, diyabet vb.) bulunmaması gibi birçok kriter aranır.

Cevap: Yeterince dinlenmeli, ağır kaldırmaktan kaçınmalı, doktorunuzun verdiği ilaçları düzenli kullanmalı, dengeli beslenmeli ve yara yerinizi temiz tutmalısınız. Ateş, artan ağrı, yara yerinde akıntı gibi durumlarda hemen bizimle iletişime geçmelisiniz.

Cevap: Evet. Büyük bir ameliyat geçirmek, ciddi bir hastalıkla yüzleşmek ve iyileşme sürecinin getirdiği zorluklar, duygusal olarak dalgalanmalara ve depresif hissetmeye neden olabilir. Bu duygularınızı paylaşmaktan çekinmeyin, gerekirse psikolojik destek almak iyileşmenizin önemli bir parçasıdır.

Cevap: Hafif kardiyo egzersizlerine (yürüyüş bandı, bisiklet) 4-6 hafta sonra başlayabilirsiniz. Ancak karın kaslarını zorlayan ağırlık antrenmanları ve mekik gibi hareketler için en az 3 ay beklemeniz ve doktorunuzun onayını almanız gerekir.

Cevap: Şiddetli karaciğer yağlanması (steatoz), karaciğerin dokusunu daha kırılgan hale getirerek ameliyatı teknik olarak zorlaştırabilir ve kanama riskini artırabilir. Ameliyat öncesi diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri ile yağlanmanın azaltılması istenebilir.

Cevap: Uzun yolculuklarda pıhtı riskini azaltmak için bol sıvı tüketin ve her saat başı kalkıp kısa bir yürüyüş yapın. Tüm ilaçlarınızı ve tıbbi raporlarınızın bir özetini el bagajınızda taşıyın.

Cevap: Evet, bu harika bir haberdir ve “kaybolan metastaz” olarak adlandırılır. Ancak görüntülemede kaybolmuş olsalar bile, mikroskobik düzeyde canlı tümör hücreleri kalmış olabilir. Bu nedenle, kemoterapiye iyi yanıt sonrası cerrahi olarak bu bölgelerin temizlenmesi, kür şansını en üst düzeye çıkarmak için genellikle önerilen yaklaşımdır.

Cevap: Ameliyatın yarattığı cerrahi stres nedeniyle erken dönemde geçici bir zayıflama olabilir. Ancak uzun vadede, vücuttaki tümör yükü ortadan kalktığı için bağışıklık sistemi aslında rahatlar ve daha etkin çalışır.

Cevap: Öğünleri küçük ve sık tutun. Kalorisi ve proteini yüksek ama hacmi küçük gıdaları (yoğurt, peynir, yumurta, proteinli içecekler) tercih edin. Yemekleri sevdiklerinizle birlikte, keyifli bir ortamda yemek de psikolojik olarak yardımcı olabilir.

Cevap: Ailenizin moral desteği, sabrı ve anlayışı bu süreçteki en büyük gücünüzdür. Size yemek hazırlamada, ev işlerinde ve randevularınıza ulaşımda yardımcı olmaları, sizin sadece iyileşmeye odaklanmanızı sağlar.

Cevap: Çünkü karaciğer cerrahisinde başarı, detaylarda gizlidir. Hangi damarın korunacağı, hangi safra yolunun nasıl dikileceği, kanamanın nasıl en aza indirileceği gibi milimetrik kararlar, cerrahın yıllar içinde yüzlerce vakada edindiği tecrübe ile verilir. Bu tecrübe, daha düşük komplikasyon, daha yüksek kanser temizliği ve daha uzun sağkalım anlamına gelir. Türkiye’nin en iyi karaciğer kanseri doktorlarından birisi Prof. Dr. Oğuzhan Karatepe’dir.

Cevap: Drenlerden gelen sıvının rengi ve miktarı, içeride ne olduğuna dair bize bilgi verir. Berrak veya kanlı gelmesi, safralı (yeşil) gelmesi veya iltihaplı (bulanık) gelmesi, olası bir kanama, safra kaçağı veya enfeksiyonu erken fark etmemizi sağlayan önemli ipuçlarıdır.

Cevap: Bilginin en büyük güç olduğunu unutmayın; hastalığınızı ve tedavinizi öğrenin. Güvendiğiniz bir cerrah ve ekiple yola çıkın. Kendinize karşı sabırlı olun, iyileşmenin zaman aldığını kabul edin. Ve en önemlisi, karaciğerinizin kendini yenileme gücüne ve bizim bu gücü kullanma tecrübemize inanın. Umut, en iyi ilaçtır.